Kretkowski Erazm z Kretkowa h. Dołęga (1595–1639), kanonik krakowski, tarnowski i kujawski, oficjał generalny krakowski. Syn Łukasza, kasztelana brzeskiego, i Barbary Drzewickiej, brat Andrzeja (zob.). Studia w Akad. Krak. rozpoczął 11 V 1611 r. W r. 1613 został kanonikiem krakowskim i od tej pory brał udział we wszystkich pracach kapituły, spełniając rozliczne funkcje administracyjno-kościelne. Jako obrońca interesów jezuitów dał się poznać w sporze zakonu z Akad. Krak., który rozgorzał na nowo w r. 1625 z powodu uruchomienia przez jezuitów w «studium domesticum» pełnego kursu gramatykalno-humanistycznego. W imieniu biskupa krakowskiego uczestniczył wtedy K. w sądzie królewskim 10–13 VII 1625 r., który rozstrzygnąć miał zaistniały konflikt. Po raz wtóry bronił interesów jezuitów w kwietniu 1629 r., grożąc cenzurami dominikanom krakowskim udzielającym poparcia Akad. Krak.
Od sierpnia 1625 r. pełnił K. pod nieobecność archidiakona krakowskiego Jana Foxa (przebywającego we Włoszech) czas jakiś jego obowiązki. Z tytułem wikariusza generalnego wystąpił po raz pierwszy 27 X 1626 r. Od stycznia 1628 r. pełnił funkcję generalnego oficjała diecezji krakowskiej, a także wikariusza «in spiritualibus». Prawdopodobnie w r. 1628 został sekretarzem królewskim. Po śmierci biskupa krakowskiego Andrzeja Lipskiego współpraca K-ego z nowym bpem Janem Olbrachtem Wazą nie układała się najlepiej, co odbiło się m. in. w rozporządzeniach administracyjnych biskupa ograniczających samodzielność postanowień K-ego. Dn. 23 VI 1634 r. biskup-sufragan krakowski Tomasz Oborski mianował K-ego jednym z komisarzy w procesie kanonizacyjnym błogosławionego Stanisława Kostki. Równocześnie przez czas jakiś (w okresie między 1630–9) sprawował obowiązki opata-administratora opactwa hebdowskiego. Wkrótce po objęciu biskupstwa przez Jakuba Zadzika (1639) został – może za protekcją nowego biskupa – prepozytem krakowskim. Z Zadzikiem pozostawał bowiem w bardzo dobrych stosunkach, był jego powiernikiem i często pod nieobecność biskupa wypełniał jego obowiązki. W maju 1637 r. został prowizorem Seminarium Zamkowego, zaś 5 IX otrzymał archidiakonat krakowski. W maju 1639 r. przewodniczył w obrzędzie złożenia relikwii błogosławionego Stanisława Kostki w kościele Św. Piotra i Pawła, a w sierpniu, ufundowawszy wprzód grobowiec i trumnę cynową błogosławionemu Prandocie Odrowążowi, dopełnił przeniesienia jego zwłok do tegoż kościoła. W czerwcu 1628 r. otrzymał K. tytułem uposażenia wieś Brzezie w pow. bocheńskim, do której w październiku 1629 r. dołączył drugą–Dziekanowice (którą zresztą wkrótce odstąpił kanonikowi krakowskiemu Pawłowi Garlińskiemu), a także 1 X 1637 r. wsie Biskupice i  Darczyce-Trąbki oraz we wrześniu 1639 r. wieś Witkowice. Dn. 31 V 1634 r. zapisał katedrze 9 tysięcy złotych polskich na swych dobrach położonych w pow. chełmskim.
Kapituła parokrotnie wybierała K-ego swym reprezentantem na sejmiki prowincjonalne w Proszowicach, a to: we wrześniu 1627 r., w czerwcu 1634 r., 27 X 1635 r., w czerwcu i październiku 1636 r. oraz w kwietniu 1637 r. W kwietniu 1634 r. posłował od kapituły na zjazd szlachty woj. krakowskiego pod Kazimierzem koło Krakowa. W czerwcu 1628 r. reprezentował K. kapitułę na synodzie prowincjonalnym w Piotrkowie, ponadto trzykrotnie był wybierany delegatem na sejm generalny w Warszawie: 6 II 1635, 2 I 1637 oraz 25 II 1638 r. K. był autorem Historii o cudownym obrazie Matki Bożej w Myślenicach, wydanej w Krakowie w r. 1642 przez Wojciecha Ofiarowicza, proboszcza myślenickiego. Zmarł K. 19 XI 1639 r. Bp. J. Zadzik ufundował mu w Katedrze na Wawelu tablicę nagrobną wraz z portretem.

Estreicher, XX 255; Korytkowski, Prałaci gnieźn., II 368; Łętowski, Katalog bpów krak., III 175; Boniecki; Uruski; – Wyczawski H. E., Biskup Piotr Gembicki 1585–1655, Kr. 1957 s. 60; Załęski, Jezuici, II–IV; – Akta sejmikowe woj. krak., II; Album stud. Univ. Crac., IV; Cerchowie M. i S., Pomniki Krakowa, Wyd. F. Kopera, Kr.–W. 1904 III 270; Kuraś S., Katalog opatów klasztoru premonstrateńskiego w Brzesku-Hebdowie 1179–1732, „Nasza Przeszłość” T. 9: 1959 s. 47; Nakielski E., Miechovia sive promtvarium antiquitatum Monasterii Miechoviensis, Cracoviae 1635 s. 917, 943, 951; Tomiecki A., Mausoleum immortalitati Erazmo Kretkowski ex septem virtutibus constructum, Cracoviae 1639; Wielewicki, Dziennik; – Arch. Kapit. Krak.: Acta act. capituli cathedralis Ecclesiae Cracovien., rkp. nr 12 s. 15, 17, 117, 131, 145, 154, 157, 165, 187; 232, 250, 257v., 258, 259, 270, 278, 284, 324, 327v., nr 13 s. 3, 4, 15, 69, 152, 157, 175, 188, 190, 221, 236v., 251–2, 253, 254, 261, 262, 267, 291, 307, 313, 314, 319, 319v., 321 v., 330v., 334, 336, 337, 339 v., 342v., 372, 372v., 394, 407, 433, 436v., 440v., 449; Arch. Kurii Metrop. w Kr.: rkp. nr 124, Acta off. ab anno 1628 ad annum 1630, s. 8, 9, 27, 48 v., 49, 891, 934, nr 125, Acta off. ab anno 1630 ad annum 1631, s. 17, 25, Acta episcop. rkp. 48, 49; – Mater. Red. PSB: Kretkowscy h. Dołęga, sprostowania Tomasza Sławińskiego z W.
                                                                                                                                                                                                              Danuta Quirini-Popławska